NORCE Tədqiqat Universitetinin norveçli alimləri Yer okeanında mikroskopik planktondan tutmuş nəhəng balinalara qədər bütün canlıların yoxa çıxdığı bir vəziyyəti modelləşdiriblər.

"Azerbaycanxeberleritv.az" xəbər verir ki, araşdırma "Nature Communications" (NatComms) elmi jurnalında dərc olunub.

Komanda iki ssenarini simulyasiya etmək üçün Norveç Yer Sistemi Modelindən (NorESM) istifadə edib: biri normal dəniz ekosistemi, digəri isə tamamilə cansız okean.

Nəticələr göstərib ki, bioloji karbon nasosu (orqanizmlərin karbonu okeanın dərinliklərinə daşıması prosesi) olmadan dənizin karbon qazını udmaq qabiliyyəti kəskin şəkildə azalır.

Tədqiqatın aparıcı müəllifi Cerri Tjiputra izah edir: "Əgər siz bütün dəniz canlılarını məhv etsəniz, okean karbon saxlamaq qabiliyyətinin əhəmiyyətli bir hissəsini itirəcək və onun atmosferdəki konsentrasiyası təxminən 50% artacaq".

Maraqlıdır ki, dəniz həyatı yox olduqda, quru ekosistemləri karbonun bir hissəsini - əvvəllər okeana daxil olan miqdarın təxminən yarısını udmağa başlayır. Lakin bu, itkini tam kompensasiya etmək üçün kifayət deyil.

Tədqiqat karbon qazının okeanın udulmasının ilk növbədə fiziki və kimyəvi proseslərdən asılı olduğuna dair ümumi inamı rədd edir. Məlum olub ki, canlı orqanizmlər olmadan səth suları karbonla doyur, okean isə onu atmosferdən götürmək qabiliyyətini itirir.

Dəniz həyatının tamamilə yox olması mümkün olmayan bir ssenari olsa da, tədqiqat sağlam okeanların iqlim üçün nə qədər kritik olduğunu göstərir.